بازنمایی جنسیت در کتاب های فارسی دوره های راهنمایی و دبیرستان(1389-1388)

چکیده: موضوع پژوهش حاضر ، بازنمایی جنسیت در کتاب های فارسی دوره های راهنمایی و دبیرستان در سال تحصیلی 89- 1388 می باشد . (شش کتاب ) روش انجام تحقیق ، تحلیل محتوای کمی برای شاخص های جنسیت نظیر تصاویر ، اسامی ، مولفان کتاب ها ، نویسندگان متون درسی و شخصیت های حاضر در متن درس ها می باشد . همچنین از روش تحلیل محتوای کیفی برای تحلیل کیفیت بازنمایی ها در تصاویر و متون درسی استفاده شده است . با توجه به مقاصد ایدئولوژیکِ پنهان در این متون، با مبنا قرار دادن نظریه های آلتوسر و بوردیو در این زمینه ، سعی در کشف چگونگی بازنمایی های جنسیتی در این کتاب ها شده است . نتایج به دست آمده نشان می دهد در بخش کمی ، به مردان ، بسیار بیش از زنان پرداخته شده است و زنان با معیار این شاخص ها حضور چندانی در این کتاب ها ندارند. در این شاخص ها حضور زنان از پنج درصد به حداکثر بیست و چهار درصد می رسد . از نظر کیفی زنان در اندک مواردی که حضور دارند ؛ موجوداتی ضعیف ، عاطفی ، اهل شیون و زاری و ابراز عجز ، ترسو ، نیازمند کمک و مطیع مردان بازنمایی می شوند . آنها معمولاً در خانه و کارشان خانه داری است . در مقابل، مردان در بسیار مواردی که به آنها پرداخته شده است؛ حاضر در اجتماع ، صاحب قدرت ، دانا و عاقل، مدیر و کاردان، شجاع و جنگنده تصویر شده اند. بنابراین کلیشه های جنسیتی رایج در اجتماع ، در این کتاب ها نیز بازتولید شده اند . این کتاب ها نه تنها درصدد اصلاح عقاید سنتی در مورد جنس های مختلف برنیامده اند ؛ بلکه آنها را مورد تاکید قرار داده اند . واژگان کلیدی: بازنمایی جنسیت ، مونث ، مذکر ، ایدئولوژی مرد سالار ، باز تولید ، کتاب های فارسی ، تحلیل محتوا ، کلیشه های جنسیتی